Calorieën… Wat zijn het nou eigenlijk en wat doen ze?

Wanneer het aankomt op voeding komt het woord calorieën al vaak snel voorbij. Maar wat zijn calorieën nou eigenlijk? En wat doen ze in en voor ons lichaam?

Energie voor ons lichaam
Zowel voeding als drinken geven ons energie. Deze energie wordt door ons lichaam gebruikt om te kunnen functioneren. Hoeveel energie ons lichaam uit een bepaald voedingsmiddel of drinken haalt is afhankelijk van dat product. Deze hoeveelheid wordt uitgedrukt in kilocalorieën of kilojoules. 1 kilocalorie is gelijk aan 4,2 kilojoules. Dit worden ook wel calorieën genoemd.

De hoeveelheid energie die ons lichaam uit een bepaald voedingsmiddel kan halen is afhankelijk van de hoeveelheid vetten, koolhydraten, eiwitten en alcohol.

Simpel gezegd bevatten deze voedingsstoffen de volgende hoeveelheid calorieën:

• 1 gram vet levert 9 kcal
• 1 gram koolhydraten levert 4 kcal
• 1 gram eiwit levert 4 kcal
• 1 gram alcohol levert 7 kcal

Ook sommige vezels bevatten calorieën. Voor vezels wordt daarom gerekend met een gemiddelde van 2kcal per gram. Uit water, vitamines en mineralen haalt ons lichaam geen energie. Zij leveren dus geen calorieën.

Reactie van ons lichaam
Afhankelijk van het soort voedingsstoffen reageert ons lichaam anders. Voor het leveren van energie maakt het niet uit welke voedingsstoffen je binnenkrijgt; elke calorie levert energie. Wel heeft het soort voedingsstof dus invloed op bijvoorbeeld een hongerig of verzadigd gevoel en worden ze anders door ons lichaam verwerkt. Eiwit geeft bijvoorbeeld eerder een vol gevoel dan vet en koolhydraten. Ook kunnen vezels een verzadigd gevoel positief beïnvloeden. Wel is het bij vezels afhankelijk van de hoeveelheid en het soort vezels. Alcohol daarentegen zorgt voor een hongerig gevoel op de korte termijn en kan daardoor ertoe leiden dat je meer gaat eten.

Energie is van belang
Ons lichaam heeft energie nodig om te kunnen functioneren. Met energie worden er namelijk allerlei lichaamsprocessen in beweging gebracht. Daarnaast gebruikt ons lichaam de energie ook om te kunnen bewegen. Kinderen gebruiken daarnaast energie om te groeien.

Het liefst wil je dat de energie die je binnenkrijgt ook weer wordt verbruikt. Je lichaam is dan in energiebalans. Krijg je meer energie binnen dan dat je gebruikt, dan wordt dit opgeslagen als vet. Krijgt je gedurende een langere tijd meer energie binnen dan dat je verbruikt, dan word je zwaarder.

Wanneer je juist minder energie binnenkrijgt dan dat je lichaam nodig heeft haalt je lichaam energie uit het opgeslagen vet. Je valt dan dus af.

Hoeveel energie je nodig hebt verschilt per persoon. Sterker nog… Het verschilt zelfs bij één en dezelfde persoon per dag. De ene dag ben je bijvoorbeeld actiever dan de andere dag en heeft je lichaam meer energie nodig.

De hoeveelheid energie die je nodig hebt, ook wel energiebehoefte genoemd, is afhankelijk van je geslacht, lengte, leeftijd, gewicht en de mate waarin je beweegt en hoe zwaar deze inspanning is. Weeg je gedurende een langere tijd hetzelfde, dan krijg je niet te veel of te weinig calorieën binnen.

Mannen hebben over het algemeen meer energie nodig. De hoeveelheid spierweefsel is namelijk groter dan bij vrouwen waardoor het energieverbruik hoger is. Ook jongeren in de groei, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven hebben extra energie nodig.

Luisteren naar je lichaam
Om erachter te komen wat jouw lichaam nodig heeft is het echt niet nodig om elke dag op de weegschaal te gaan staan. Wel is het belangrijk om te luisteren naar je lichaam. Signalen van honger of een verzadigd gevoel zijn bijvoorbeeld belangrijk. Deze signalen zorgen er namelijk voor dat je begint met eten of juist stopt, maar ook hoeveel je eet en wanneer je behoefte hebt aan een volgende maaltijd.

In het maag-darmkanaal en de lever worden hormonen afgegeven die eveneens invloed hebben op onze eetlust. Ook deze hormonen hebben invloed op het hebben van een verzadigd gevoel. Hetzelfde geldt voor het oprekken van de maagwand. Stop je met eten, dan neemt het gevoel van verzadiging langzaam weer af en krijg je uiteindelijk trek ik een volgende maaltijd.

Afhankelijk van de hoeveelheid, samenstelling en textuur van het eten zit je sneller vol of juist niet. Een eiwitrijke maaltijd zal er eerder voor zorgen dat je vol zit. En vaste voeding verzadigt meer dan vloeibare voeding.

Kortom….
Hoeveel energie jouw lichaam nodig heeft is afhankelijk van verschillende factoren, onder andere je lengte, geslacht, leeftijd en de mate van beweging. Ook de tijd die je vol zit na het eten van een bepaald voedingsmiddel wordt beïnvloed door verschillende factoren, denk aan het gewicht, de samenstelling en de tijd die je lichaam nodig heeft om het voedsel te verteren.

Bron: Voedingscentrum